Emeklilik yaşını dolduran, emeklilik için gerekli prim gün sayısını ve çalışma yılını doldurmayıp, emekli maaşı almaya hak kazanamıyor, EYT’den de yararlanamıyorsa; ödedikleri primleri SGK’dan toplu olarak alabiliyorlar. Buna toptan ödeme deniyor.
Örneğin, SSK’lı, yani 4/A’lı kadın çalışan, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra işe başlamış ise 7000 prim gün sayını doldurup, 58 yaşında emekli olabiliyor. Aynı çalışan, 4500 prim gün ile kısmi emeklilik, bir başka ifadeyle yaştan dolayı da emekli olabiliyor. Ancak bu kişinin yaşı 58 ve üzeri, prim gün sayısı da 2500-3000 gün ise veya daha da eksikse; emekliliğe hak kazanamıyor, dolayısıyla emekli maaşı alamıyor. İşte bu durumda olan kişi SGK’ya müracaat ederek, o güne kadar ödediği primleri iade alabilir. SGK’da bu kişiye primleri toplu olarak öder. Bir örnek daha vereyim. 25 yıl çalışması, 5975 gün prim ödemesi ve 58 yaşında emekli olması gereken bir erkek çalışan; emeklilik yaşını doldurmuş hatta geçmiş olmasına rağmen prim gün sayısı 3000 ise, çalışmaya da devam etmeyecekse prim iadesi talep edebilir.
PRİM İADESİNİN ŞARTLARI
Şunu da belirteyim, prim iadesi, kamuoyunda yanlış biliniyor. Sanılıyor ki, isteyen, isteği zaman SGK’dan toplu ödeme alabilir. Ya da, okuyuculardan gelen sorulara istinaden söylüyorum; çalışma hayatına başlayalı henüz 10-15 sene olmuş, ‘primleri toplu olarak alabilir miyim?’ diye merak edenler var. SGK, prim iadesi yapıyor ama bunun da şartları var. Öncelikle, kadınların 58, erkeklerin ise 60 yaşını doldurmaları gerekiyor ki, geçmişte ödedikleri primleri iade alabilsinler. Prim iadesi alınabilmesi için bir işyerinde sigortalı olarak çalışılmıyor olunması gerekiyor. Ayrıca Bağ-Kur’lu olup da kendi işinde çalışanlar da primlerini iade alamıyor.
Saydığım bu şartlar kapsamında, vefat eden sigortalının eşi ve çocukları da SGK’dan prim iadesi alabiliyor. İşçi statüsünde çalışan ya da kendi adına Bağ-Kur’lu olarak çalışanın vefatı durumunda, emeklilik hakkını elde edememişse, eşine ve çocuklarına dul ve yetim aylığı bağlanamadığından eş ve çocuklar SGK’ya prim iadesi için başvurup, toplu ödeme alabilirler.
Prim iadesi için SGK’ya müracaat edilmesi ve toptan ödemenin talep edilmesi gerekiyor.
NASIL BAŞVURACAKSINIZ?
SSK’lılar kendi adlarına yatırılan, yani işçi payı adı altında yatırılan primleri iade alabilir. Bağ-Kurlular ise ödedikleri malullük, yaşlılık, ölüm sigortası primlerinin tamamını alabilir. Kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri toptan ödeme yoluyla ödenmez. Sigortalının, varsa hizmet borçlanmaları ile isteğe bağlı sigorta primleri de ölüm ve yaşlılık toptan ödemelerine dahil edilir. Bunu neden belirttim? Kamuoyunda prim iadesi ile yine yanlış bilinenlerden biri de çalışanın adına yatırılan tüm primlerin iade alınabileceği yönünde. Böyle bir durum söz konusu değil. Eski yıllara ait primler ise SGK tarafından her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek tespit edilip, toptan olarak ödenir.
Gönder